75 jaar VN in 75 Verhalen: Steven van Lummel
Nu Steven van Lummel (1981), kunstenaar, MC en cultureel ondernemer, de veertig nadert, staat hij steeds meer stil bij zijn identiteit. Hij lijkt op zijn opa Guus, ook een kunstenaar. Maar in zijn zoektocht naar wie zijn opa echt was, ontstond een diffuus beeld.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontstaan in veel door de nazi’s bezette landen verzetsbewegingen, die, vaak op kleine schaal en met wisselend resultaat, in opstand komen tegen de fascistische dictatuur. Het verzet komt op voor grondwaarden, die door de Verenigde Naties ook worden onderschreven.
Na de Eerste Wereldoorlog wordt de Volkenbond opgericht om als supranationale organisatie de vrede te bewaren. De organisatie schiet tekort en kan de Tweede Wereldoorlog niet voorkomen. Na de oorlog spreken 51 landen opnieuw de wens uit de vrede en vrijheid duurzaam te handhaven binnen de nieuw gevormde Verenigde Naties. Het Handvest van de VN vormt de grondslag voor de organisatie en is gekleurd door jarenlange oorlog en onderdrukking. Het Handvest benoemt de soevereine gelijkwaardigheid van staten, het verbod op het gebruik van geweld en de elementaire mensenrechten van iedereen.
In 2015 benoemt de VN 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen, of Sustainable Development Goals (SDG’s) om van de wereld een betere plek te maken. Mensen uit alle landen hebben meegestemd om tot deze 17 doelen te komen. Het idee achter de SDG’s is dat niemand achterblijft en dat iedereen in staat moet zijn te bouwen aan een betere toekomst, en zo de grondwaarden van de VN in de praktijk te brengen.
“Mijn identiteit staat op de schouders van mijn voorouders”
“Mijn opa zat in het verzet, maar veel werd er nooit over gezegd”, vertelt Van Lummel. “Ik zag vooral een man die niet geslaagd was. Weliswaar ooit een succesvol kunstenaar, maar zolang ik hem kende, woonde hij met zijn tweede vrouw in Den Haag en betaalden mijn ouders zijn rekeningen. Hij ging dementeren, kwam in een verzorgingstehuis terecht. Daar kreeg hij last van nachtmerries.”
“Met het tot leven wekken van mijn opa, begrijp ik mezelf beter”
Op de begrafenis van zijn opa – Steven zit dan op de middelbare school – verschijnt plots een groep van zo’n twintig voor de familie onbekende mannen die hem de laatste eer willen bewijzen. “Ze hadden het over Willem in plaats van Guus,” weet Van Lummel nog goed, “dat bleek zijn verzetsnaam te zijn. ‘Je opa gaf leiding aan een knokploeg van zestig man’, vertelden zij. We namen het voor kennisgeving aan. Nu sla ik mezelf voor mijn kop dat ik niet heb doorgevraagd. Deze mannen wisten zoveel over mijn opa.”
Steven probeert via zijn kunst en sociale projecten verandering te brengen en een positieve invloed op de stad te hebben. “Door alle verhalen die bij de viering van 75 jaar vrijheid boven kwamen, realiseerde ik mij dat het belangrijk is die te blijven vertellen. Anders verdwijnen ze voorgoed.” In zijn zoektocht naar zijn opa stuit hij op verwarrende informatie. “Opa was een ‘charismatisch leider binnen het verzet’, staat in het boek De Haagse Compagnie uit 2018. Er zijn mythische verhalen, die variëren van het stelen en uitdelen van voedselbonnen tot een mogelijke moord op ‘Foute Leo’, een man die hem had verraden.” Was zijn opa een held? Of vooral een gangster? “Hoe meer ik over mijn opa ontdek, hoe meer ik me realiseer dat hij een gelaagd persoon was. Maar het mooie is bovenal dat ik met het tot leven wekken van mijn opa, mezelf beter begrijp. Mijn identiteit staat op de schouders van mijn voorouders.”
Er is slechts één plek op aarde waar bijna alle landen van de wereld met elkaar aan tafel zitten: de Verenigde Naties. De VN richt zich op kwesties die de grenzen van landen overstijgen of zelfs de hele wereld aangaan, zoals vrede en veiligheid, klimaatverandering, onderwijs, gezondheid, cultureel erfgoed, economische ontwikkeling, en meer. Voor velen lijkt het werk van de VN erg abstract, maar door in gesprek te gaan met reddingswerkers, vredeshandhavers, hulpverleners, diplomaten, ooggetuigen, soldaten, en anderen die betrokken zijn bij de VN, wordt duidelijk hoe belangrijk het werk van deze organisatie is. Dit is precies wat het Humanity House heeft gedaan. Helaas heeft deze organisatie zijn deuren moeten sluiten, maar Just Peace en Museon-Omniversum hebben de handen ineengeslagen om hun verhalen te bewaren. Je kunt deze verhalen nu vinden op de website van Just Peace, en een deel ervan is ook opgenomen in een tentoonstelling over de VN in Museon-Omniversum.
De 75 Jaar VN Verhalen zijn verzameld en gecureerd door Frederiek Biemans voor Humanity House.
