75 jaar VN in 75 verhalen: Eliot Higgins
Eliot Higgins (1979) is de oprichter van Bellingcat, een platform voor onderzoeksjournalistiek door burgers. Nadat het vliegtuig MH17 is neergehaald, roepen de Verenigde Naties op tot een grondig onderzoek. Bellingcat speelt hierin een belangrijke rol.
Op 17 juli 2014 wordt Malaysia Airlines-vlucht MH17 tussen Amsterdam en Kuala Lumpur geraakt door luchtdoelraketten boven Oost-Oekraïne. Alle inzittenden komen hierbij om. Na de aanslag op de MH17 ontstaat een scherpe discussie binnen de Verenigde Naties over de schuldvraag, een onderzoek naar de toedracht en de eventuele berechting van de schuldigen. Juist bij dit soort grote internationale conflicten en gebeurtenissen kunnen de Verenigde Naties van belang zijn, omdat op diplomatiek niveau naar een vreedzame oplossing gezocht kan worden en daarmee escalatie wordt voorkomen.
Een van de manieren om tot een oplossing te komen is door het indienen van een resolutie in de Veiligheidsraad. De Veiligheidsraad bestaat uit vijftien leden van de Verenigde Naties, waaronder vijf permanente leden: China, Frankrijk, Rusland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. In 2015 dient Maleisië, één van de landen met veel slachtoffers van de MH17 en op dat moment lid van de Veiligheidsraad, een resolutie in met als doel om een internationaal tribunaal op te richten om de schuldigen te berechten. Rusland gebruikt, als permanent lid, het vetorecht om deze resolutie te verwerpen.
Naast onderzoek naar MH17 is Bellingcat nauw betrokken bij het onderzoek naar oorlogsmisdaden en andere misstanden in Syrië. Daarmee werken ze nauw samen met de International Independent and Impartial Mechanism (IIIM) van de Verenigde Naties.
“Net als de VN strijden wij voor de waarheid. Dat zijn we verplicht aan de mensen die hun levens voor ons wagen in de strijd op de grond.”
“Tijdens de oorlog in Syrië maakten veel gewone burgers foto’s en video’s van wat zij meemaakten, en zetten deze online. Toen rond 2013 berichten naar buiten kwamen dat de oppositie wapens kreeg toegespeeld van Saoedi-Arabië was er dus heel veel materiaal beschikbaar waarin ik naar bewijzen hiervan kon gaan zoeken.”
De resultaten van zijn onderzoek leiden tot een artikel op de voorpagina van de New York Times. Eliot Higgins, die het onderzoek in zijn eentje vanachter zijn keukentafel was begonnen, wordt opeens een bekende naam. “Steeds meer geïnteresseerde vrijwilligers meldden zich bij me aan”, zegt hij vanuit het Engelse Leicester, waar hij nog steeds woont. “Met een crowdsourcing-actie hebben we toen Bellingcat opgezet. We gingen op 1 juli 2014 van start. Twee weken later werd de MH17 boven Oekraïne neergehaald.” Op het moment dat dat nieuws bekend wordt, gaan de online researchers aan de slag. “Het mooie van burgerjournalistiek is dat iedereen kan meedoen. We halen overal stukjes informatie vandaan en leggen ze als puzzelstukjes aan elkaar. Dat is de schoonheid ervan.”
“Iedereen kan meedoen, dat is de schoonheid van ons werk”
Dankzij beelden die te vinden zijn op bijvoorbeeld Google Earth en sociale media, kan Bellingcat bewijzen dat de Russen geknoeid hadden met de afbeeldingen waarmee ze juist wilden aantonen dat ze er niets mee te maken hadden. Ook kunnen de onderzoekers, door foto’s en video’s met elkaar te vergelijken, reconstrueren om welke lanceerinstallatie het ging, bij welke brigade die hoorde en welke route die had afgelegd van Oekraïne naar Rusland. Nog weer later identificeren ze aan de hand van stemanalysetechnieken de belangrijkste personen die betrokken waren bij het neerhalen van MH17.
Tegenwoordig zit Higgins nog maar weinig aan zijn keukentafel. Bellingcat is uitgegroeid tot een organisatie met achttien betaalde medewerkers en hij reist de hele wereld over om zijn kennis en technieken te delen, onder andere met de VN. Steeds vaker krijgt hij verzoeken om mee te helpen zoeken naar bewijsmateriaal waarmee oorlogsmisdadigers berecht kunnen worden. “Net als de VN strijden wij voor de waarheid. Dat zijn we verplicht aan de mensen die hun levens voor ons wagen in de strijd op de grond.”
Er is slechts één plek op aarde waar bijna alle landen van de wereld met elkaar aan tafel zitten: de Verenigde Naties. De VN richt zich op kwesties die de grenzen van landen overstijgen of zelfs de hele wereld aangaan, zoals vrede en veiligheid, klimaatverandering, onderwijs, gezondheid, cultureel erfgoed, economische ontwikkeling, en meer. Voor velen lijkt het werk van de VN erg abstract, maar door in gesprek te gaan met reddingswerkers, vredeshandhavers, hulpverleners, diplomaten, ooggetuigen, soldaten, en anderen die betrokken zijn bij de VN, wordt duidelijk hoe belangrijk het werk van deze organisatie is. Dit is precies wat het Humanity House heeft gedaan. Helaas heeft deze organisatie zijn deuren moeten sluiten, maar Just Peace en Museon-Omniversum hebben de handen ineengeslagen om hun verhalen te bewaren. Je kunt deze verhalen nu vinden op de website van Just Peace, en een deel ervan is ook opgenomen in een tentoonstelling over de VN in Museon-Omniversum.
De 75 Jaar VN Verhalen zijn verzameld en gecureerd door Frederiek Biemans voor Humanity House.
